Czym są sprawy celne na Białorusi i dlaczego budzą tak wiele kontrowersji?
Sprawy celne w Republice Białorusi coraz częściej dotyczą przedsiębiorców z Polski i innych państw Unii Europejskiej prowadzących handel z krajami EUG (Euroazjatycka Unia Gospodarcza). Najwięcej problemów pojawia się na etapie przekraczania granicy, gdy białoruska służba celna stwierdza rzekome nieprawidłowości w dokumentacji przewozowej, deklaracji celnej lub w określeniu wartości celnej towarów. W praktyce skutkuje to natychmiastowym zatrzymaniem środka transportu, wszczęciem postępowania administracyjnego, a nierzadko również odpowiedzialnością karno-skarbową.
Jakie sytuacje najczęściej prowadzą do sporu z organami celnymi?
Najczęstszy zarzut to tzw. nieprawidłowe zgłoszenie celne (art. 15.5 Kodeksu Wykroczeń Administracyjnych RB) – czyli przedstawienie niepełnych, sprzecznych lub nieprawdziwych danych w deklaracji. Zdarza się to zarówno przy imporcie towarów do Białorusi, jak i w tranzycie do Rosji, Kazachstanu czy Uzbekistanu. Inne typowe zarzuty to: zaniżenie wartości celnej, błędna klasyfikacja taryfowa (kod HS), brak dowodów pochodzenia towaru lub podejrzenie przemytu (art. 228 Kodeksu Karnego RB).
W praktyce powodem problemów mogą być nawet pozornie drobne nieścisłości: rozbieżności w liczbie palet, wadze brutto, nazwie produktu w CMR i fakturze. Białoruska służba celna coraz częściej korzysta z zaawansowanych algorytmów ryzyka oraz analiz porównawczych kodów towarów i cen.
Dlaczego zatrzymanie środka transportu to poważny problem?
Zatrzymanie transportu oznacza wstrzymanie łańcucha dostaw, opóźnienia logistyczne, a często także naliczenie kar umownych po stronie kontrahenta. Co więcej, zgodnie z przepisami RB, służba celna ma prawo:
– zabezpieczyć dokumenty i towar,
– przesłuchać kierowcę,
– wszcząć postępowanie karne w przypadku podejrzenia wprowadzenia w błąd.
Taka sytuacja często prowadzi do wielotygodniowych wyjaśnień, kontroli, ekspertyz i wymiany korespondencji z urzędami.
Kim jest prawnik celny i jaką pełni rolę?
Prawnik celny to adwokat lub radca prawny specjalizujący się w prawie celnym, postępowaniach administracyjnych i sprawach związanych z odpowiedzialnością za naruszenia przepisów celnych. Do jego zadań należy:
– ocena ryzyka,
– przygotowanie wyjaśnień,
– reprezentacja klienta przed służbą celną i sądem,
– negocjacje z organami i tworzenie strategii procesowej.
W białoruskim systemie prawnym kluczowe znaczenie ma precyzja argumentacji i dochowanie procedur dowodowych – co bez profesjonalnego wsparcia bywa bardzo trudne.
Jakie przepisy regulują odpowiedzialność za naruszenia celne?
Podstawę stanowią:
– art. 15.5–15.7 Kodeksu Wykroczeń Administracyjnych RB (grzywny, konfiskata, inne sankcje),
– art. 228 Kodeksu Karnego RB (przemyt – kara grzywny lub pozbawienia wolności).
Mało znany fakt: przewoźnik wpisany do rejestru podmiotów naruszających przepisy celne traci możliwość udziału w przetargach publicznych i podlega wzmożonej kontroli celnej.
Co robić w przypadku zatrzymania transportu lub towaru?
1. Nie podpisuj dokumentów bez konsultacji z prawnikiem.
2. Zabezpiecz pełną dokumentację: CMR, faktury, deklaracje, specyfikacje, świadectwa pochodzenia.
3. Jak najszybciej skontaktuj się z prawnikiem celno-gospodarczym, który pomoże opracować strategię i podjąć interwencję.
Praktyczna rekomendacja
Jeśli regularnie prowadzisz wymianę handlową przez granicę białoruską — zleć audyt swoich procedur celnych i wzorców dokumentów. Wiele błędów wynika z automatycznych systemów lub braku aktualizacji danych u kontrahenta.
Dlaczego warto zaufać kancelarii „Spory gospodarcze”?
Kancelaria prawna „Spory gospodarcze” (ООО «Экономические споры») od lat skutecznie reprezentuje klientów w sprawach celnych na terenie Białorusi i całej EUG. Nasz zespół tworzy 14 specjalistów z doświadczeniem od 15 do 25 lat, a każda sprawa prowadzona jest z pełnym zaangażowaniem i wiedzą branżową.
Dyrektorem kancelarii jest Sergiusz Bielawski — były sędzia sądu gospodarczego z 20-letnim stażem, autor 5 książek i ponad 1200 publikacji, obecnie rekomendowany arbiter Międzynarodowego Sądu Arbitrażowego przy Białoruskiej Izbie Przemysłowo-Handlowej.
Mamy biura w Mińsku (ul. Kulmana 11) i w Grodnie (ul. Kaluczyńska 23), obsługujemy klientów w języku polskim, rosyjskim i angielskim. Współpracujemy z ponad 40 kancelariami partnerskimi na świecie.
Dzięki rachunkowi w PKO Bank Polski umożliwiamy szybkie i przejrzyste rozliczenia z klientami z UE. Zaufanie okazało nam już ponad 1500 klientów, a wartość odzyskanych lub zaoszczędzonych środków przekroczyła 1,5 miliarda BYN.
Masz problem z organami celnymi lub zostałeś wezwany do złożenia wyjaśnień?
Skontaktuj się z nami poprzez stronę https://e-sud.by i uzyskaj profesjonalną pomoc prawną od kancelarii „Spory gospodarcze”.